السياسة اللغوية في تنزانيا بين المأمول والواقع إعداد دکتور/ علي أمين اللبودي أستاذ الأدب السواحيلى المساعد کلية الدراسات الأفريقية العليا، جامعة القاهرة. البريد الإلکتروني: dralialleboudy@gmail.com

نوع المستند : المقالة الأصلية

المستخلص

الملخص:
     تنزانيا إقليم متعدد اللغات، وهذا يعني أن مستخدمي اللغة فيها يستخدمون أکثر من لغتين. وطبقاً لوزارة التعليم والثقافة التنزانية، فإن السياسة اللغوية تقسم اللغات المستخدمة في تنزانيا إلى ثلاثة أقسام رئيسة هي لغات القبائل، ولغة وطنية (السواحيلية)، واللغات الأجنبية. وفي الواقع، يضع هذا التقسيم في الاعتبار مکانة اللغات أکثر من وظيفة اللغات نفسها. وقد أدى هذا التقسيم إلى أن کل فرد في المجتمع يستخدم اللغة طبقاً للبيئة ذات الصلة. وهذا يعني أن متحدثاً واحداً عادة ما يستخدم لغة في بيئة لغوية معينة، ولکنه إذا کان في بيئة أخرى؛ وجب عليه استخدام لغة أخرى.  ولم تأت مسألة استخدام اللغة – مع الوضع في الاعتبار مکانة کل لغة في تنزانيا- صدفة، بل بسبب التعدد اللغوي، وقرارات السياسة اللغوية في تنزانيا. ولقد سمحت السياسة اللغوية في تنزانيا باستخدام السواحيلية، والإنجليزية، واللغات القبلية. وقد أدى هذا إلى حدوث صراع لغوي عند استخدام اللغة في المجتمع التنزاني. وهذه الدراسة تهدف إلى بيان السياسة اللغوية الرسمية في تنزانيا، کما تهدف أيضاً إلى توضيح الصراع اللغوي الناتج عن استخدام لغتين وآثاره. وستحاول إلقاء الضوء على اللغة أو اللغات المستخدمة في التعليم بمراحله المختلفة، وما إذا کانت السواحيلية هي المستخدمة أم الإنجليزية، أم اللغات القبلية. کما تهدف إلى إظهار العقبات التي تقف حائلاً دون تعزيز اللغة السواحيلية في وسط أهلها ودون استخدامها في مرحلتي التعليم الثانوي والجامعي.
Abstract:
       Tanzania is multilingual country. This means that language users use more than two languages. According to the Tanzanian Ministry of Education and Culture, language policy divides used languages in Tanzania into three main sections. These sections are: 1- The languages of tribes. 2- National language (Swahili). 3- Foreign languages. This division takes into consideration languages status more than languages function. This division has led to everyone in the community uses language according to the relevant environment. That means one speaker usually uses a language in a specific linguistic environment, but if he (she) is in another linguistic environment, he (she) has to use another language. This study aims to clarify the language policy in Tanzania. It also aims to clarify language conflict resulting from the use of two languages and its effects. Besides, this study will try to shed light upon used language or languages in education in its various stages, and whether Swahili is used, English or tribal languages. Also it aims to show obstacles which stand in the way of strengthening the Swahili language.

الكلمات الرئيسية


مراجع البحث:
[1] Wizara ya Elimu na Utamaduni. Sera ya Utamaduni. Dar es Salaam: 1997, Uk. 15.
[2] Mochiwa, Z.S.M. Kiswahili Kwa Kufundishia: Sera na Mikakati. Makala Katika Kioo cha Lugha, Jarida la Kiswahili la Isimu na Fasihi, Juzuu3, Idara ya Kiswahili, Dar es Salaam: Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, 2005, Uk.57.
[3] بعلبکي، رمزي منير. معجم المصطلحات اللغوية. بيروت: دار العلم للملايين، الطبعة الأولى 1990، ص 275.
[4] المرجع السابق، ص 395.
[5] Mekacha, R. Isimujamii: Nadharia na Muktadha wa Kiswahili. Dar es Salaam: TUKI, 2011, Uk. 183.
[6] Massamba, David P.B. Kamusi ya Isimu na Falsafa ya Lugha. Dar es Salaam: Taasisi ya Uchunguzi wa kiswahili (TUKI), Chapa ya Kwanza, 2004, Uk. 78
[7] Wizara ya Elimu na Utamaduni. Sera ya Utamaduni. op. cit., Ku. 16-20.
[8] Mulokozi, M.M. Baadhi ya Vipingamizi vya Kiutawala vya Kutumia Kiswahili Kufundishia Sekondari na Vyuo. Makala Katika Kioo cha Lugha, Jarida La Kiswahili la Isimu na Fasihi, Juzuu 3, Idara ya Kiswahili, Dar es Salaan: Chuo Kikuu cha Dares Salaam, 2005. Uk. 18.
[9] Wizara ya Elimu na Uamaduni. Sera ya Utamaduni. op. cit., Ku. 19-20.
[10]        Ibid., Ku. 20-21.
[11]        Ibid., Ku. 22.
[12]        Ibid.
[13]        Ibid., Uk. 23.
[14]        Ibid., Ku. 23-24.
[15]        Mohammed, Nunuu Abdullah. Mgongano wa Matumizi ya Lugha Mbili Tanzania. Makala Katika Kiswahili, Jarida la Taasisi ya Taaluma za Kiswahili, Juz77, Vol. 77, Dar es Salaam: Chuo Kikuu Cha Dar es Salaam, 2014, Uk. 66.
[16]        Mohochi, Sangai. Mielekeo ya Wasomi wa kiswahili na Viongozi wa Afrika Mashariki Kuhusu Lugha ya Kiswahili. Swahili Forum, Vol. 18, 2011, Ku. 24-36.
[17]        Mohammed, Nunuu Abdullah. Mgongano wa Matumizi ya Lugha Mbili Tanzania. op. cit. , Ku. 67-68.
[18]        Ibid., Uk. 68.
[19]        Ibid.
[20]        Msanjila, Yohana P. Problems of Writing in Kiswahili: A Case Study of Kigurunyembe and Morogoro Secondary Schools in Tanzania. In Nordic Journal of African Studies, 14(1): Nordic Association of African Studies- NAAS, 2005, PP. 15-25.
[21]        Mohammed, Nunuu Abdullah. Mgongano wa Matumizi ya lugha Mbili Tanzania. op. cit., Uk. 69.
[22]        Ibid.
[23]        Ibid.
[24]        Ibid. Ku. 69-70.
[25]        Ibid.
[26]        Ibid. Ku. 70-71.
[27]        Mekacha, R. Isimujanii: Nadharia na Muktadha wa Kiswahili. op. cit. Uk.222.
[28]        Massamba, David. P.B. An Assessment of the Development and Modernization of Kiswahili in Tanzania. Coulmas,  Florian (mh.) Language Adaptation, Cambridge: Cambridge University Press, 1989, pp. 60-78.
[29]        Rugemalira, Josephat and Other. Reflections on Recent Development in Language Policy in Tanzania. Rubagumya, Casmir, M. (mh.), 1990, P. 26.
[30]        Mulokozi, M.M. English Versus Kiswahili in Tanzania's Secondary Education. Blommaert, Jan, (mh.) Swahili Studies, Ghent: Academia Press, 1991, pp. 7-16.
[31]        Mekacha, Rugatiri D.K. Kwa nini Bado Kiingereza ni Lugha ya Kufundishia Elimu ya juu Tanzania. Makala Katika Kioo cha lugha, Jarida la Kiswahili la Isimu na Fasihi. Juzuu1, N.2, Idara ya Kiswahili, Dar es Salaam: Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, 1995, Uk. 28.
[32]        Mulokozi, M.M. English Versus Kiswahili in Tanzania's Secondary Education. op. cit, PP. 7-16.
[33]        Ibid.
[34]        Mekacha, Rugatiri D.K. Kwa nini Bado Kiingereza ni Lugha ya Kufundishia Elimu ya Juu Tanzania. op. cit., Uk. 28.
[35]        Ibid., Ku. 28-29.
[36]        Ibid., Uk. 29.
[37]        Mochiwa, Z. S.M. Kiswahili Kwa Kufundishia: Sera na Mikakati. op. cit., Uk. 57.
[38]        Ibid.
[39]        Ibid.
[40]        Ibid., Ku. 57-58.
[41]        Ibid., Uk. 58.
[42]        Mochiwa, Z.S.M. "Bifocalism or Umforcalism in Education? A Critical Evaluation of Language Policy in Tanzania in Issues in Language and Education (ILE) #9. Boston: African Studies Center, Boston University, 1991, PP. 1-38.
[43]        Mochiwa, Z. S.M. Kiswahili Kwa Kufundishia: Sera na Mikakati. op. cit., Uk. 58.
[44]        Yoradi, S.Y. Lugha ya Kiswahili Katika Kufundishia na Kujifunzia Elimu Shule za Sekondari. Tasnifu ya Shahada ya Uzamili (MA. Kiswahili), Dar es Salaam: Kitivo cha Sanaa na Sayansi za Jamii, Chuo Kikuu Huria cha Tanzania, 2013, Uk. 59.
[45]        Lunyana, N.M. Haja ya Lugha ya Kiswahili Kutumika Kufundishia Elimu ya Sekondari: Mifano Kutoka Wilaya ya Ilemela- Mwanza. Tasnifu Kwa Ajili ya Shahada ya Uzamili, Chuo Kikuu Huria cha Tanzania, 2015, Uk.63.
[46]        Mekacha, Rugatiri D.K. Kwa nini Bado Kiingereza ni lugha ya kufundishia Elimu ya Juu Tanzania. op. cit. Ku. 35-36.
[47]     اللبودي على أمين: "ثورة زنزبار في الرواية السواحيلية دراسات معاصرة في التنمية وبناء القدرات"، نشرة علمية غير دورية محکمة تصدر عن برنامج التدريب وبناء القدرات الإفريقية. جامعة القاهرة، معهد البحوث والدراسات الإفريقية، 2009م، ص 15.
[48]  Massamba, David P.B. An Assessment of the Development and Modernization of Kiswahili in Tanzania. op. cit., pp. 60-78.
[49]  Blommaert, Jan. Standardization and Diversification in Kiswahili: A Note on Language Attitudes. In Kiswahili, Jarida la Taasisi ya Taaluma za Kiswahili. Dar es Salaam: Chuo Kikuu Cha Dar es Salaam, 1990. PP. 22-32.
[50]  Ibid.
[51]  Mekacha, Rugatiri D.K. Kwa nini Bado Kiingereza ni Lugha ya Kufundishia Elinu ya Juu Tanzania. op. cit., Ku. 36-37.
[52]  Ibid., Uk. 37.
[53]  Yahya, Othman, Saida, na Herman Batibo. The Swinging Pendulum: English in Tanzania 1940-1990. Fishman, Toshua, A., Andrew W. Conrad and Alma Rubal – Lopez (wah.), 1996, P. 396.
[54]  George, Susan. How the Other Half Dies: Real Reasons for World Hunger. Hammondsworth: Penguin Books Ltd, 1976, PP. 76-78.
[55]  Mekacha, Rugatiri D.K. Kwa nini Bado Kiingereza ni lugha ya Kufundishia Elimu ya Tuu Tanzania. op. cit., Uk. 38.
[56]  Mulokozi, M.M. English Versus Kiswahili in Tanzania's Secondary Education. op. cit., pp. 7-16.
[57]  Ibid.
[58]  Malekela, George. English as a Medium of Instruction in Post- Primary Education in Tanzania: Is It a Fair Policy to the Learner? Brock- Utne, Birgit, Zubeida Desai and Martah Qorro (eds). Language of Instruction in Tanzania and South Africa (LOITASA). Dar es Salaam: E and D Limited, 2003, PP. 102-112.
[59]  Qorro, Martha. Unlocking Language Forts: The Language of Instruction in Post Primary Education in Africa with Special Reference to Tanzania. Brock- Utne, Birgit, Zubeida Desai and Martah Qorro (eds). Language of Instruction in Tanzania and South Africa (LOITASA). Dar es Salaam: E and D Limited, 2003, PP. 187-196.
[60]   Kadeghe, Michael. In Defence of Continued Use of English as the Language of Instruction in Secondary and Tertiary Education in Tanzania. Brock- Utne, Birgit, Zubeida Desai and Martah Qorro (eds). Language of Instruction in Tanzania and South Africa (LOITASA). Dar es Salaam: E and D Limited. 170-186.
[61]  Masele, B. F. Y. P. Kiswahili au Kiingereza? Siasa na Lugha Muafaka ya Kufundishia Tanzania. Makala Katika Kioo cha Lugha, Jarida la Kiswahili la Isimu na Fasihi, Juzuu3, Idara ya Kiswahili, Dar es Salaam: Chuo Kikuu cha Dar es Salaam , 2005, Uk. 40.
[62]  Ali, Hassan O na Rama Mwikalo. Kompyuta: Tifunze na Ielewe. Ottawa: Commoners Publishing Inc., 2000, Uk. vii. 
[63]  Ibid.
[64]  Wizara ya Elimu na Utamaduni: Sera ya Utamaduni. op. cit., Uk.  19.
[65]  Mulokozi, M.M. Baadhi ya Vipingamizi vya Kiutawala vya Kutumia kiswahili Kufundishia Sekondari na vyuo. op. cit. Ku. 15-16.
[66]   Qorro, Martha. Unlocking Language Forts: The Language of Instruction in Post Primary Education in Africa With Special Reference to Tanzania. op. cit., PP. 187-196.
[67]  Masele, B. F. Y. P. Kiswahili au Kiingereza? Siasa na Lugha Muafaka ya Kufundishia Tanzania. op. cit., Uk. 41.
[68]  Chachage, Chachage Seithy L. Makundi wa Soko Huria. Dar es Salaam: E and D Limited, 2002.
[69]  Masele, B.F.Y.P. op. cit., Uk. 41.
[70]  Ibid., Uk. 42.
[71]  World Bank. The United Republic of Tanzania. Public Expenditure Review. Volume 1: Main Report, Report No. 19898, 1999, P. 29.
[72]  Carnoy, Martin. Globalization and Educational Reform: What Planner need to Know. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Unesco, 1999, PP. 58-59.
[73]  Masele, B.F.Y.P. op. cit., Uk. 42.
[74]  Ibid., Uk. 43.
[75]  Mulokozi, M.M. Baadhi ya Vipingamizi vya Kiutawala vya Kutumia Kiswahili Kufundishia Sekondari na Vyuo. op. cit., Uk. 16.
[76]  Ibid.
[77]  Ibid., Ku. 16-17.
[78]  Ibid., Uk. 17.
[79]  Ibid., Ku. 17-18.
[80]  Ibid., Uk. 18.
[81]  Ibid., Ku. 18-19.
[82]  Ibid., Uk. 19.
[83]  Ibid.
[84]  Ibid., Ku. 19-20.
[85]  Ibid., Ku. 20-21.
[86]  Ibid., Uk. 21.