أدب تعانـق الفنـون درس في شعـر مـــن وحـــي الصــورة الشخصية إعداد/ د/ ياسر السيد عبدالعال البنَّا أستاذ الأدب والنقد المساعدفى کلية الدراسات الإسلامية والعربية بقنا

نوع المستند : المقالة الأصلية

المستخلص

ملخص البحث:
 من الألوان الأدبية التي تعزُّ على التصنيف -لِما قد تُعزى إلى أکثر من لون أدبي- تلک الأشعار التي يکتبها أصحابها من وحي صورهم الشخصية، فهي نموذج لتعانق الفنون، ولون من الأدب الذاتي يأتي بين الترجمة الذاتية، وشعر الوصف، والمناسبة، وقد تتسع معانيه فيترامى لألوان أخرى بحسب الرؤية النقدية، فضلا عن تلاقي فني الرسم بالصورة مع الرسم بالکلمات.  وهو لون من الشعر عامر بنبض صاحبه وحياته التي لا تخلو - من بداية مهد صاحبها إلى وقت تعبيره عن صورته- من معان کثيرة بين الحزن والألم، والتفاؤل والأمل، والتجارب والعمل، وغيرها من المعاني والأحداث الجديرة بالدرس والتحليل للون نوعي من الفن هو شعر من وحي الصورة الشخصية.  وقد جاء البحث في مقدمة وخاتمة بينهما أربعة مباحث بين درس الأغراض الذاتية والدلالات المعنوية، مع عمل الهامش وخدمات النصوص.
Abstract:
     One of the literary colors that is attributed to the classification , which may be attributed to more than one literary color - are those written by the owners inspired by their personal images, they are a model of hugging the arts, a color of self-literature that comes between self-translation, poetry of description, and occasion, and may expand its meanings in terms of other colors according to the critical vision, as well as the convergence of the graphic artist in the picture with the drawing in words.
 It is a color of poetry full of the pulse of its owner and his life, which is not without - from the beginning of the cradle of its owner to the time of his expression of his image - from many meanings between sadness and pain, optimism and hope, experiences and work, and other meanings and events worthy of study and analysis of the qualitative color of art is poetry inspired by the personal image.
 The research was a prelude and conclusion between four investigations between the study of subjective purposes and moral connotations, with the work of margin and text services.

الكلمات الرئيسية


أولا: المراجع العربية:
   Keywords: Hugging The Arts , Portrait , Drawing With Words , Self-Literature.
" فهـرس المصــادر والمراجــع "
القرآن الکريم" کتاب الله -عز وجل- ".
أولاً: کتــب مطبوعــة:
1-        "الأعلام"- خير الدين الزرکلي- ط دار العلم للملايين-الطبعة الخامسة عشرة -مايو 2002م.
2-        "الأغاني"- أبو الفرج الأصفهاني- تحقيق: د/ إحسان عباس– ط دار صادر (بيروت)- الثالثة1429=2008م.
3-        "أنا" – للعقاد– ط دار نهضة مصر - الثالثة 2005م.
4-        "بغية الإيضاح لتلخيص المفتاح"- عبد المتعال الصعيدي- ط مکتبة الآداب دون تاريخ.
5-        "شعراء يرسمون وقصائد تتکلم"- أحمد العلاونة- ط کتاب مجلة العربية-الرياض 1440م.
6-        "قمم أدبية"- د/نعمات أحمد فؤاد- ص82- ط عالم الکتب- الثانية1984م.
7-        "لسان العرب"- ابن منظور المصري- ط دار المعارف- مصر دون تاريخ.
8-        "معجم أدباء مصر"- مسعود شومان-ط الهيئة المصرية العامة للکتاب 2004م.
9-   "معجم الأدباء من العصر الجاهلي حتى عام2002م"-کامل سلمان الجبوري-ط دار الکتب العلمية (بيروت) -الأولى1424ه=2003م
10-    "معجم البابطين لشعراء العرب المعاصرين"- ط دار الفکر العربي- الثالثة – دون تاريخ.
11-   "معجم الشعراء الکبير- د/ يحيى مراد- ط دار الحديث- القاهرة1427ه=2006م.
12-   "معجم صور الشعراء بکلماتهم"- أحمد العلاونة- ط مکتبة لبنان- الأولى2013م.
13-   "معجم المؤلفين"- عمر رضا کحالة- ط مؤسسة الرسالة-الأولى1414ه=1993م.
ثانياً : دواوين ومجموعات شعرية :
14-    "أمنية"- سعاد الصباح – ط دار الصباح للنشر والتوزيع 1989م.
15-     "أوراق الخريف -محمد الحلوي- ط وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامية- المغرب1417ه=1996م،
16-    "بوح السالکين"- طلعت المغربي- ط وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامية (الکويت)- الأولى1434ه=2013م.
17-    "الجمرات الوردية في المودة الجمرية"-عطية بن علي الجمري- ط مؤسسة الأعلمي للمطبوعات- الأولى1425ه=2004م.
18-    "حديث الأريج"- حنان شبيب- ط دار الأمينة للنشر (القيروان)- الأولى2019م.
19-    "حقائب العشق"- عبد الناصر عبدالمولى- ط الهيئة العامة لقصور الثقافة 2014م
20-    "دنا فتدلى"– عبد الناصر عبد المولى- ط دار الأدهم للنشر والتوزيع- الأولى2019م.
21-    "ديوان الأمير شکيب أرسلان"- ط مطبعة المنار- مصر1354ه=1935م
22-    "ديوان الأمير عبدالقادر الجزائري"- تحقيق: د/ ممدوح حقي- ط دار اليقظة للتأليف والترجمة والنشر- الأولى 1960م.
23-    "ديوان البارودي"- من قصيدة "سيلان"– تحقيق: علي الجارم ومحمد شفيق معروف- ط دار العودة– بيروت – دون تاريخ.
24-    "ديوان الحوماني"- ط مطبعة العرفان- صيدا 1346ه=1927م
25-    -"ديوان دعبل بن علي الخزاعي"- جمع وتحقيق: عبد الصاحب الخزرجي- ط مطبعة الآداب- النجف1382ه=1962م.
26-    -"ديوان رستم"- أسعد رستم - ط المطبعة الأدبية- بيروت1908م.
27-  "ديوان صقر الشبيب"- جمع وتقديم: أحمد البشر الرومي-ط مؤسسة جائزة عبدالعزيز سعود البابطين للإبداع الشعري-الثانية2008م.
28-    -"ديوان المازني "-إبراهيم عبدالقادر المازني- ط مؤسسة هنداوي للتعليم والثقافة- القاهرة2013م.
29-    "ديوان المتنبي" -ط دار الجيل- بيروت1403ه=1983م.
30-    الشوقيات"- ط مؤسسة هنداوي للتعليم والثقافة- القاهرة 2012م.
31-    "قبل تبسم الفجر"- د/ عصمت رضوان- ط مکتبة الآداب عام 2004م.
32-    "لا ترکعي"- رمضان عبد اللاه إبراهيم- ط دار الرشيد للطباعة والتوزيع 2015م.
33-    "ملاحم وأزهار"- محمد بهجة الأثري- ط الهيئة المصرية العامة للکتاب- القاهرة1394ه=1974م.
34-    "مختارات الصائغ"- عوض الکريم محمد الصائغ - ط المکتبة العصرية- أم درمان دون تاريخ.
35-    "وحي الغروب"- عبد الرحيم العسال- ط دار اقرأ للنشر 1993م
ثالثًا: المجلات والدوريات العلمية:
36-    مجلة "على باب مصر"- عدد مايو 2021م.
37-    مجلة "الوسط" البحرينية- العدد4657 بتاريخ الأحد يونيو 2015م
رابعًا: مواقع شبکة المعلومات الدولية " net " :
https\gate.ahram.org.eg ـ
http:ar.m.wikpedia.org ـ
 http:www.hindawi.org ـ
https\gate.ahram.org.eg .
http://alnoterfy.com .
موقع مجلة "البيان"www.albayan.ae .
www.almoajam.org.
موقع موسوعة حروف للأدب العربي: houruf.com.
www.darelhilal.com.
ketabpedia.com.
موقع دار نشر "النوادر"- دمشق: daralnawader.com .
ثانيا: المراجع اللاتينية:
المراجع والمصادر باللاتينية
Alquran Alkarimu" Kitab Allh -Eaza Wajal- ".
 Awlaan: Katab Matbueitin:
1-               "Al'aelami"- Khayr Aldiyn Alzarkili- T Dar Aleilm Lilmalayini-Alitabeat Alkhamisat Eashrat -Mayu 2002m.
2-               2- "Al'aghani"- 'Abu Alfaraj Al'asfahani- Tahqiqu: Du/ 'Iihsan Eabaas- T Dar Sadir (Birut)- Althaalithati1429=2008m.
3-               3- "'Ana" - Lileaqadi- T Dar Nahdat Misr - Althaalithat 2005m.
4-               4- "Baghiat Al'iidah Litalkhis Almiftahi"- Eabd Almutaeal Alsaeidii- T Maktabat Aladab Dun Tarikhi.
5-               5- "Shueara' Yarsumun Waqasayid Tatakalamu"- 'Ahmad Alealawinati- T Kitab Majalat Alearabiati-Alriyad 1440m.
6-                6- "Qamam 'Adabiat"- Da/Neamat 'Ahmad Fuaad- Sa82- T Ealim Alkutub- Althaaniati1984m.
7-                7- "Lisan Alearbi"- Abn Manzur Almasri- T Dar Almaearifi- Misr Dun Tarikhi.
8-               8- "Miejam 'Udaba' Masari"- Maseud Shuman-T Alhayyat Almisriat Aleamat Lilkitab 2004m.
9-               9- "Muejam Al'udaba' Min Aleasr Aljahilii Hataa Eam2002mu"-Kamil Salman Aljuburi-T Dar Alkutub Aleilmia (Birut) -Al'uwlaa1424h=2003m
10-          10- "Muejam Albabtin Lishueara' Alearab Almueasirina"- T Dar Alfikr Alearabii- Althaalithat - Dun Tarikhi.
11-           11- "Maejam Alshueara' Alkabira- Da/ Yahyaa Muradi- T Dar Alhadithi- Alqahirati1427h=2006m.
12-           12- "Maejam Suar Alshueara' Bikalimatihim"- 'Ahmad Alealawinat- T Maktabat Lubnan- Al'uwlaa2013m.
13-           13- "Maejam Almualifina"- Eumar Rida Kahalatin- T Muasasat Alrisalati-Al'uwlaa1414h=1993m.
 Thanyaan : Dawawin Wamajmueat Shieriat :
14-          14- "'Aminiatu"- Suead Alsabaah - T Dar Alsabah Lilnashr Waltawzie 1989m.
15-          15- "'Awraq Alkharif -Muhamad Alhalwi- T Wizarat Al'awqaf Walshuwuwn Al'iislamiati- Almaghribi1417h=1996m,
16-          16- "Buh Alsaalikin"- Talaeat Almaghribi- T Wizarat Al'awqaf Walshuwuwn Al'iislamia (Alkuayti)- Al'uwlaa1434h=2013m.
17-          17- "Aljamarat Alwardiat Fi Almawadat Aljamriati"-Etiat Bin Eali Aljamri- T Muasasat Al'aelamii Lilmatbueati- Al'uwlaa1425h=2004m.
18-          18- "Hadith Al'ariji"- Hanan Shbib- T Dar Al'aminat Lilnashr (Alqayruan)- Al'uwlaa2019m.
19-          19- "Haqayib Aleashqa"- Eabd Alnaasir Eabdalmawlaa- T Alhayyat Aleamat Liqusur Althaqafat
20-           2014m 20- "Dina Fatadalaa"- Eabd Alnaasir Eabd Almawlaa- T Dar Al'adham Lilnashr Waltawziei- Al'uwlaa2019m.
21-          21- "Diwan Al'amir Shakib 'Arslan"- T Matbaeat Almunari- Masr1354h=1935m
22-          22- "Diwan Al'amir Eabdalqadir Aljazayirii"- Tahqiqu: Du/ Mamduh Haqi- T Dar Alyaqazat Liltaalif Waltarjamat Walnashra- Al'uwlaa 1960m.
23-           23- "Diwan Albarudi"- Min Qasida "Silan"- Tahqiqu: Eali Aljarim Wamuhamad Shafiq Maerufi- T Dar Aleawdati- Bayrut - Dun Tarikhi.
24-           24- "Diwan Alhumani"- T Matbaeat Aleirfan- Sayda 1346h=1927m
25-          25- -"Diwan Daebal Bin Ealiin Alkhuzaeii"- Jame Watahqiqu: Eabd Alsaahib Alkhazriji- T Matbaeat Aladab- Alnajif1382h=1962m.
26-          26- -"Diwan Rustum"- 'Asead Rustum - T Almatbaeat Al'adabiati- Birut1908m.
27-          27- "Diwan Saqr Alshibib"- Jame Wataqdimu: 'Ahmad Albashar Alruwmi-T Muasasat Jayizat Eabdialeaziz Sueud Albabtin Lil'iibdae Alshieri-Althaaniati2008m.
28-          28- -"Diwan Almazni "-'Iibrahim Eabdalqadir Almazni- T Muasasat Hindawiun Liltaelim Walthaqafati- Alqahirati2013m.
29-           29- "Diwan Almutanabiy" -Ta Dar Aljili- Birut1403h=1983m.
30-          30- Alshawqiati"- T Muasasat Hindawiun Liltaelim Walthaqafati- Alqahirat 2012m.
31-          31- "Qabl Tabasum Alfijar"- Di/ Eismat Ridwan- T Maktabat Aladab Eam 2004m.
32-          32- "La Tarkaei"- Ramadan Eabd Allaah 'Iibrahim- T Dar Alrashid Liltibaeat Waltawzie 2015mi.
33-           33- "Mlahim Wa'azharu"- Muhamad Bahjat Al'athari- T Alhayyat Almisriat Aleamat Lilkitabi- Alqahirati1394h=1974m.
34-          34- "Mukhtarat Alsaayighi"- Eawad Alkarim Muhamad Alsaayigh - T Almaktabat Aleasriatu- 'Am Durman Dun Tarikhi.
35-          35- "Whi Alghuruba"- Eabd Alrahim Aleasaali- T Dar Aqra Lilnashr 1993m
Thalthan: Almajalaat Waldawriaat Aleilmiatu:
36-          36- Mjala "Ealaa Bab Masar"- Eadad Mayu 2021m.
37-          37- Mjala "Alwasti" Albahriniati- Aleudadi4657 Bitarikh Al'ahad Yunyu 2015m