الإيقـاع الصــوتــي - الدلالــي فــي الشعــر الفارســي الحـديـث " الشـاعــر نصــرت رحمانــي أنمــوذجًـا " إعداد/ د/ محمد السبع فاضل حسانين قسم اللغة الفارسيىة وآدابها – کلية الآداب بقنا- جامعة جنوب الوادى. البريد الالکتروني: mohamedelsaba@art.svu.edu.eg

نوع المستند : المقالة الأصلية

المستخلص

الملخص العربي    
      تقوم القصيدة الفارسية الحديثة في تشکيل بنيتها الموسيقية على الإيقاع والوزن وتهدف الدراسة إلى معرفة الدلالة المستوحاة من النظام الصوتي في الشعر الفارسي الحديث عامة، وشعر نصرت رحماني بصفة خاصة، والوقوف على البنية الصوتية في شعر نصرت رحماني من حيث الأصوات والمقاطع والنبر، وما توحيه هذه البنية من دلالات مختلفة بحسب المضمون، غلبة المقاطع الصوتية على بعضها البعض، وأثر ذلک على الزمن الدلالي للنص وسرعته. اشتملت هذه الدراسة على مقدمة وثلاثة مباحث رئيسة جاء المبحث الأول بعنوان: الشاعر نصرت رحماني وجاء المبحث الثاني بعنوان: التشکيل المقطعي، کما جاء المبحث الثالث والأخير بعنوان: الدراسة التطبيقية للتشکيل الصوتي الدلالي من خلال النماذج المختارة. المنهج المتبع في الدراسة: تعوّل الدراسة کما هو واضح بديهياً من عنوانها على الدراسات الألسنية الحديثة والمعاصرة من خلال ما فجرته النظريات البنيوية في صورتها ما بعد الحداثة مرتکزة على المنهج الوصفي التحليلي، غير غافلة المناهج الأخرى التي تفاد منها، کيما تنهض الدراسة بمقاربة جديدة للشعر الفارسي الحديث لم يألفها الدرس القديم، ممسکاً بالنص الشعري بمفهومه المعاصر بوصفه صوتاً لغوياً.
Abstract:
         The modern Persian poem builds its musical structure on rhythm and meter. The study aims to know the significance inspired by the phonetic system in modern Persian poetry in general, and Nusrat Rahmani’s poetry in particular, and to determine the phonetic structure in Nusrat Rahmani’s poetry in terms of sounds, syllables, and stress, and what this structure suggests of different indications according to the content, the predominance of syllables over some of them. Some, and this affected the semantic time and speed of the text.  This study included an introduction and three main sections. The first topic was titled: The poet Nusrat Rahmani, the second topic was titled: Syllabic Formation, and the third and final topic was titled: An Applied Study of the Semantic Phonetic Formation through the Selected Models.         The method used in the study: The study relies, as is evident from its title, on modern and contemporary linguistic studies through what emerged from structural theories in their postmodern form based on the descriptive analytical method, not unaware of other approaches that benefit from them, in order to promote the study with a new approach to Persian poetry The hadith was unfamiliar with the old lesson, holding on to the poetic text in its contemporary concept as a linguistic sound.

الكلمات الرئيسية


  1. أولا: المراجع باللغة العربية

    keywords: Acoustic Rhythm , Semantic Rhythm , Modern Persian Poetry , Poet Nusrat Rahmani, Modern Linguistic Studies.

    المصادر والمراجع :

    أولاً : المصادر والمراجع العربية :

    1. إبراهيم أنيس: موسيقى الشعر، مکتبة الأنجلو المصرية ، القاهرة ، 1965م.
    2. إبراهيم مصطفى إبراهيم رجب: البنية الصوتية ودلالتها .
    3. اسعاد عبد الهادي قنديل: فنون الشعر الفارسي، ط3، دار الأندلس، بيروت، لبنان 1981م.
    4. أسماء نصر، ديوان نصرت رحماني دراسة وترجمة، رسالة ماجستير غير منشورة، کلية الدراسات الإنسانية، جامعة الأزهر.
    5. حازم القرطاجني: منهاج البلغاء وسراج الأدباء، تحقيق محمد الحبيب بن الخواجة، تونس، 1966م
    6. الخطيب التبريزي: الوافي في العروض والقوافي: تحقيق فخر الدين قباوة، ط 4 ، دار الفکر، سوريا،  1986م.
    7. الزمخشري: القسطاس في علم العروض، تحقيق فخر الدين قباوة، حلب، 1977.
    8. سيد البحراوي: العروض وإيقاع الشعر، الهيئة العامة المصرية للکتاب، 1995.
    9. شعبان صلاح : موسيقى الشعر بين الإتباع والابتداع، دار الثقافة العربية ، ط 3، القاهرة 1998.
    10. عبد الله الطيب المجذوب: المرشد إلي فهم أشعار العرب وصناعتها، ط2 ،ج2، بيروت، 1970م
    11. محمد محمد يونس: بين العربية والفارسية (مقارنات) .
    12. محمد نور الدين عبد المنعم: فن الرباعي ( مختارات من الرباعيات الفارسية)، المجلس الأعلى للثقافة،  2005م.
    13. هدى مصطفى : الإيقاع في شعر أبي مروان الجزيري الأندلسي، مجلة أبحاث کلية التربية الأساسية، جامعة الموصل، المجلد ١٠ ، العدد 4 .

    ثانيًا : المصادر والمراجع الفارسية :

    1. حسين مدرسي : فرهنگ کاربردى اوزان شعر فارسى ، انتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي، تهران، 1384، هـ ش.( 2005م).
    2. حميد رضا باقر: روزيه اى به روشنى – شعر اجتماعى ايران – در قرن بيستم، انتشارات هيرمند، تهران، 1379هـ.ش (2000م).
    3. سيروس شميسا: انواع ادبى، انتشارات ميترا، 1393هـ.ش (2014م).
    4. -------- : فرهنگ عروض، چاپ دوم، انتشارات فردوس، تهران 1370هـ ش (1991م).
    5. شمس الدين محمد بن قيس الرازي : المعجم في معايير أشعار العجم، تصحيح محمد بن عبد الوهاب قزوينى ، انتشارات دانشکاه تهران، 1335 هـ .ش (1956م).
    6. ضياء موحد:  ديروز وامروز شعر فارسي، انتشارات هرمس، تهران 1391هـ.ش(2012م).
    7. عباس مهيار: عروض فارسي " شيوه اى نو" ، چاپ پنجم، نشر قطره، 1379 ه.ش(2000م).
    8. عبد الحسين زرين کوب : شعر بى دروغ شعر بي نقاب، چاپ چهارم، انتشارات جاويدان، بهار 1363هـ.ش (1984م).
    9. غلامرضا نجاتي: مصدق، سالهاى مبارزه ومقاومت، جلد اول، چاپ سوم، چاپخانه ی غزال، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، 1378هـ.ش (1999م). 
    10. فروغ صهبا : موسيقى بيرونى در شعر م . سرشک " محمد رضا شفيعي کدکني" ، فصلنامه بزوهشهاى ادبي، شماره 6، زمستان 1383هـ.ش (2004م) .
    11. کاظم هاشمي: کارشناسي ارشد زبان وادبيات فارسي (تحليل جامعه شناختى اشعار نصرت رحمانى)، دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، زمستان، تهران، 1391هـ.ش(2012م).
    12. ليلا مسکوک: نامه کارشناسی ارشد (زیبایی شناسی اشعار نصرت رحمانی وتحلیل اشعار وتأثیر اوضاع سیاسی اجتماعی زمان بر اثار او)، دانشگاه اراک، زمستان، تهران، 1378هـ.ش (1999).
    13. نجمه حسینی سروری: هنجارگريزي نوشتاري در اشعار نصرت رحمانی،  پژوهشگاه علوم انساني ومطالعات فرهنگي، سال چهارم، شمارة اول، بهار1393 ه.ش (2014م).
    14. نصرت رحماني: مجموعه ى اشعار، انتشارت نگاه ، تهران، 1387هـ  (2008م).
    15. ---------:  گزینه ای اشعار نصرت رحمانی، انتشارات مرواريد، 1400ه.ش (2021م).
    16. نياز يعقوب شاهى: (گزینه ی سروده های شاعران امروز ایران)، انتشارات هيرمند، تهران 1389هـ.ش (2010م).
    17. يعقوب فولادي: نامه کارشناسی ارشد (بررسی جریان رومانتیک).
    18. ناصر نيکو بخت: تحليل شعر فارسي، انتشارات سمت، 1391 هـ.ش ( 2012م).
    19. نور الدين مقصودي: دوبیتی های پیوسته، مجلّه دانشکده ى ادبيات وعلوم انساني، دانشگاه فردوسی، شماره ى چهارم ،سال دوازدهم.

    المواقع الالکترونية:

    1. ، https://fa.wikipedia.org/wiki/ دانشنامه اى آزاد

    ثانيا:  المصادر والمراجع باللاتينية

     

    1. 'Iibrahim 'Anis: Musiqaa Alshiera, Maktabat Al'anjilu Almisriat , Alqahirat , 1965mi.
    2. 'Iibrahim Mustafaa 'Iibrahim Rajaba: Albinyat Alsawtiat Wadalalatuha .
    3. Asead Eabd Alhadi Qandil: Funun Alshier Alfarisi, Ta3, Dar Al'andilisi, Birut, Lubnan 1981m.
    4. 'Asma' Nasra, Diwan Nasarat Rahmani Dirasatan Watarjamata, Risalat Majistir Ghayr Manshurtin, Kuliyat Aldirasat Al'iinsaniati, Jamieat Al'azhar.
    5. Hazim Alqartajini: Minhaj Albulagha' Wasiraj Al'udaba'i, Tahqiq Muhamad Alhabib Bn Alkhawajati, Tunus, 1966m
    6. . Alkhatib Altabrizi: Alwafi Fi Aleurud Walqawafi: Tahqiq Fakhr Aldiyn Qabawatan, T 4 , Dar Alfikri, Surya, 1986m.
    7. . Alzamakhshari: Alqistas Fi Eilm Alearud, Tahqiq Fakhr Aldiyn Qabawata, Halba, 1977.
    8. . Sid Albahrawi: Alearud Wa'iiqae Alshaera, Alhayyat Aleamat Almisriat Lilkitabi, 1995.
    9. . Shaeban Salah : Musiqaa Alshaer Bayn Al'iitbae Walaibtidaei, Dar Althaqafat Alearabiat , T 3, Alqahirat 1998.
    10. . Eabd Allah Altayib Almajdhubi: Almurshid 'Iilaya Fahum 'Ashear Alearab Wasinaeatiha, Ta2 ,Ja2, Bayrut, 1970m
    11. . Muhamad Muhamad Yunus: Bayn Alearabiat Walfarisia (Muqaranati) .
    12. . Muhamad Nur Aldiyn Eabd Almuneam: Fani Alrubaeii ( Mukhtarat Min Alrubaeiaat Alfarisiati), Almajlis Al'aelaa Lilthaqafati, 2005m.
    13. . Hudaa Mustafaa : Al'iiqae Fi Shier 'Abi Marwan Aljaziri Al'andilsi, Majalat 'Abhath Kuliyat Altarbiat Al'asasiati, Jamieat Almawsl, Almujalad 10 , Aleadad 4 . Thanyan : Almasadir Walmarajie Alfarisiat :
    14. . Husin Madrasi : Farhang Karbardaa Awzan Shaear Farsaa , Aintisharat Wazarat Farhing Warshad Aslami, Tihran, 1384, Ha Sha.( 2005ma).
    15. . Hamid Rida Baqiri: Ruzih Aa Bih Rushnaa - Shaear Aijtimaeaa Ayran - Dar Qarn Bistim, Aintisharat Hirmanda, Tihran, 1379hi.Sh (2000ma).
    16. . Sirus Shamisa: Aniwae Aidbaa, Antisharat Mitra, 1393hi.Sh (2014ma).
    17. . -------- : Farhang Earuda, Chap Dum, Antisharat Firdaws, Tihran 1370h Sh (1991ma).
    18. . Shams Aldiyn Muhamad Bin Qays Alraazi : Almuejam Fi Maeayir 'Ashear Aleajam, Tashih Muhamad Bin Eabd Alwahaab Qazwinaa , Aintisharat Danshkah Tihran, 1335 Ha .Sh (1956ma).
    19. . Dya' Muhd: Diruz Wamruz Shaear Farsi, Antisharat Hirmis, Tihran 1391hi.Shi(2012ma).
    20. . Eabaas Mihyar: Earud Farisiun " Shiuh Aaa Nu" , Chap Pnajm, Nashr Qatarah, 1379 Hi.Shi(2000ma).
    21. . Eabd Alhusayn Zirin Kub : Shaear Bia Drugh Shaer Bi Niqaba, Chap Chharmi, Aintisharat Jawidan, Bahar 1363hi.Sh (1984ma).
    22. . Ghlamirda Najati: Musadiqu, Salhaa Mubarizih Wamuqawamat, Jild Awli, Chap Suma, Chapkhanih Y Ghazal, Muasisuh Khadamat Firhingy Rasa, Tihran, 1378hi.Sh (1999ma).
    23. . Frugh Sahba : Musiqaa Birunaa Dara Shier M . Sarshak " Muhamad Rida Shafiei Kadikni" , Fasalanamuh Bizuhishihaa Adbi, Shimaruh 6, Zamistan 1383hi.Sh (2004m) .
    24. . Kazim Hashimi: Karshinasi Arshad Zaban Wadbiaat Farisi (Tahlil Jamieih Shanakhataa Aishiear Nasarat Rahmanaa), Danshgah Biyrjanda, Danshkdah Adbyat Waeulum Ansany, Zamistan, Tihran, 1391hi.Shi(2012ma).
    25. . Lila Maskuk: Namah Karshinasy Arshad (Zybayy Shanasy Aishiear Nusarat Rahmany Watahluyl Aishiear Wata'athyr Awdae Sayasy Aijtimaey Zaman Bari Athar Aw), Danshgah Arak, Zamistan, Tihran, 1378hi.Sh (1999).
    26. . Najmah Hasyny Srury: Hinjargrizi Nushtari Dur Aishiear Nusrat Rahmany, Pzhwhashgah Eulum Ainsaniun Wamutalaeat Firhinagy, Sal Chharmi, Shamarat Awl, Bhar1393 Ha.Sh (2014ma).
    27. . Nsarat Rahmani: Majmueuh A Ashieari, Aintisharat Nagah , Tihran, 1387h (2008ma).
    28. . ---------: Gzynah Ay Ashiear Nasarat Rahmany, Aintisharat Mirwarid, 1400h.Sh (2021ma).
    29. . Nyaz Yaequb Shahia: (Gziynah Y Sruduh Hay Shaeiran Amruz Ayran), Antisharat Hirmanda, Tihran 1389hi.Sh (2010ma).
    30. . Yequb Fwladi: Namah Karshinasy Arshad (Barrisy Jiryan Rumantiyk).
    31. . Nasir Niku Bikhta: Tahlil Shaer Farsi, Antisharat Samta, 1391 Ha.Sh ( 2012ma).
    32. . Nur Aldiyn Maqsudi: Dubyty Hay Pywstih, Mjllh Danshakadh A Adbiaat Waeulum Ansani, Danshgah Firdusy, Shimarah A Chharim ,Sal Dawazidihim.